Kẻ chủ mưu gây ra mọi
chuyện là
Anh Tư Nguyên Phi, một phi tần của Trần Minh Tông (1314-1329). Anh Tư Nguyên
Phi (?-1365), người họ Lê, không rõ tên thật là gì, được Trần Minh Tông yêu mến
và phong dần đến bậc Nguyên Phi (chỉ thấp hơn Hoàng Hậu). Bà đã sinh cho Trần
Minh Tông hai Hoàng Tử, là Hoàng Tử trưởng Trần Vượng (năm 1319) và Hoàng Tử
thứ ba Trần Phủ (1321). Năm 1328, Trần Minh Tông quyết định lập Thái Tử.
Quyết định ấy đã khiến
nội bộ triều thần chia rẽ, tạo cơ hội cho Anh Tư nắm lấy và thi triển mưu gian
hòng giành ngôi vị cho con trai. Xin theo những ghi chép trong Đại Việt sử kí
toàn thư mà kể lại diễn biến của câu chuyện này như sau.